Van circulair tot upcycling: alle begrippen en afkortingen over duurzaamheid eenvoudig uitgelegd!

Recycling, upcycling, C2C, BENG… Allemaal heeft het te maken met duurzaamheid. Maar wat betekenen al die begrippen en afkortingen precies? Wij zetten alle begrippen en afkortingen op het gebied van duurzaamheid binnen de bouw voor je op een rij, en leggen ze eenvoudig voor je uit. Zo ben jij straks, net als wij, een expert op het gebied van duurzaam bouwen.

Begrippen & afkortingen duurzame materialen

We starten met begrippen die veel worden gebruikt als het over duurzaamheid en bouwmaterialen gaat.

Circulariteit
Bij een circulaire economie draait het om het slim gebruiken van grondstoffen, producten en goederen, zodat deze oneindig hergebruikt kunnen worden: een gesloten kringloop, oftewel een cirkel. Voor gebouwen betekent circulair bijvoorbeeld dat materialen hergebruikt worden, maar ook dat materialen uit het gebouw flexibel ingezet kunnen worden. Met circulair renoveren slaan we de recyclekolom over, waardoor we een veel kleinere CO2-footprint hebben. 

Lees hier meer over circulair bouwen.

Urban Mining producten
Urban Mining producten zijn materialen die worden geoogst uit slooppanden en bij ons een tweede leven krijgen. De kwaliteit en garanties van deze materialen zijn hetzelfde als nieuwe materialen. In ons assortiment vind je bijvoorbeeld Urban Mining hang- en sluitwerk, hout en sanitair. 

Cradle to cradle (C2C)
Cradle to Cradle betekent letterlijk van wieg tot wieg. Met andere woorden: grondstoffen die worden gebruikt voor een product kunnen volledig worden hergebruikt. Cradle 2 Cradle productcertificering is een route voor producenten naar continue verbetering van producten richting gesloten kringlopen.

Bij de C2C productcertificering wordt getoetst op 5 categorieën: gezondheid, materiaalhergebruik, water, hernieuwbare energie en sociale rechtvaardigheid. Resultaat is een score Basic, Bronze, Silver, Gold of Platinum. Elke twee jaar moet een leverancier aantonen dat zijn productieproces verbeterd is. Focus ligt daarbij niet op ‘minder slecht’, maar op ‘meer goed’. De certificering bestaat dus uit een combinatie van het beperken van de negatieve impact en het verbeteren van de positieve impact van het product.

Biobased 
Biobased materialen zijn materialen uit de natuur. De materialen zijn gedeeltelijke of volledig samengesteld uit biomassa, oftewel gewassen en reststromen uit de landbouw en voedingsmiddelenindustrie. Een bekend biobased materiaal in de bouwsector is bamboehout. Bamboe is een veelzijdige grondstof met een lage ecologische voetafdruk (footprint). Behalve bamboehout zijn er verschillende biobased materialen. De belangrijkste zijn hout en houtmaterialen, maar ook zeker vezelplaten, harsen en dakbedekking, zoals grasdaken. Er worden steeds meer biobased materialen ontwikkeld. Zo voegden we recent Gramitherm, biobased isolatie van grasvezels, toe aan het assortiment.

CO2-neutraal of CO2-emissievrij gebouw
Een gebouw dat alle CO2-emissies compenseert door voorzieningen in het gebouw of extern. 

Begrippen en afkortingen in duurzame wet- & regelgeving

Er komt vanuit de overheid steeds meer wet- en regelgeving waaraan voldaan moet worden binnen de bouw, met als doel duurzamer te bouwen. Tijd om de belangrijkste begrippen en afkortingen op een rijtje te zetten.

MPG-normering
MPG staat voor de Milieuprestatie Gebouwen en geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden toegepast. Het objectieve hulpmiddel wordt ingezet in het ontwerpproces van gebouwen en is tegenwoordig bij elke aanvraag voor een omgevingsvergunning verplicht. De MPG geldt zowel voor nieuwbouwwoningen als nieuwe kantoorgebouwen groter dan 100 m2.
Als de MPG-normering lager is, dan betekent het dat het materiaalgebruik duurzamer is. De maximale grenswaarde voor de MPG is 1,0 sinds 1 januari 2018 uit het Bouwbesluit. De MPG wordt berekend aan de hand van de LCA-berekening, oftewel de Levenscyclusanalyse. De levenscyclusanalyse beoordeelt de totale milieu-impact van een product in zijn levenscyclus.

LCA
Levenscyclusanalyse (LCA) staat voor levenscyclusanalyse van een product, ook wel wieg-tot-graf-analyse genoemd. Het is een methode om de totale milieubelasting van een product te bepalen gedurende de hele levenscyclus, dat wil zeggen: winning van de benodigde grondstoffen, productie, transport, gebruik en afvalverwerking. Een betere LCA betekent een lagere MPG score.

MKI 
De afkorting MKI staat voor Milieu Kosten Indicator. Een MKI, ook wel schaduwkosten, is een fictieve financiële schade die een product heeft op het milieu. Dit komt voort uit een hele complexe berekening (zie LCA) die alle fases van de levensduur door rekent. Kortom hoe lager de MKI is, hoe beter het is voor het milieu.

BENG
De afkoring BENG staat voor Bijna Energie Neutraal Gebouw. BENG is onderdeel van het nieuwe bouwbesluit in 2021. BENG bestaat uit 3 onderdelen en bij elk onderdeel moet je voldoen aan de minimale norm. Dan pas krijg je werkelijk een vergunning. Je mag dus bjvoorbeeld slechte isolatie (BENG1) niet meer compenseren door het plaatsen van zonnepanelen (BENG3).

Alle 3 de onderdelen van BENG uitgelegd:
Beng 1: De energiebehoefte van het gebouw(schil) in kWh/m2 gebruiksoppervlak per jaar.
Beng 2: Het primair (fossiele) energiegebruik in kWh/m2 gebruiksoppervlak per jaar.
Beng 3: Het aandeel hernieuwbare energie in procenten.

BREEAM-NL
BREEAM-NL is methode die gebruikt wordt om de duurzaamheid van nieuwe en bestaande gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en te beoordelen. Het is bruikbaar bij nieuwbouw en bij grote renovaties.

Social return (SROI)
Social return is het oplossen van sociale vraagstukken door organisaties. Daarbij richten organisaties zich niet alleen op producten en/of diensten leveren om winst te maken, maar ook op de kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Dit kan een organisatie doen door arbeids-, werkervaring- of stageplekken te bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het kan gaan om mensen die langdurig werkloos, arbeidsongeschikt zijn of een beperking hebben.

Om de impact van social return zichtbaar te maken bij projecten, wordt het meetinstrument SROI ingezet. SROI staat voor social return on investment, oftewel de verhouding tussen de (extra) sociale waarde en de totale investeringen. De afspraken rondom de mate van gewenste SROI staan contractueel vastgelegd. Het streefpercentage is 5% van de aanneemsom dat moeten worden opgebracht door social return bij een project.

Begrippen duurzame processen

Tot slot zijn er ook verschillende begrippen die samenhangen met duurzame processen. Ook deze zetten we hieronder voor je op een rijtje.

Recyclen
Wanneer een afvalproduct opnieuw tot grondstof wordt verwerkt, zodat er opnieuw een product uit gevormd kan worden, wordt dit recycling genoemd. Als we iets recyclen wordt daar vaak een soort minderwaardige grondstof van gemaakt, bijvoorbeeld na het scheiden en inzamelen van plastic afval.

Hergebruik
Bij hergebruik wordt een product (of worden delen daarvan) opnieuw gebruikt zonder het daarbij in grondstoffen te scheiden.

Downcyclen
Downcycling is het omzetten van waardevolle producten en materialen in minder waardevolle producten en materialen of grondstoffen.

Upcyclen
Bij upcyclen worden materialen verwerkt tot een nieuw product, waarbij de kwaliteit van het materiaal niet wordt gedegradeerd.


Meer lezen over duurzaam & circulair bouwen? Laat je inspireren door onderstaande projecten.