Staatsbosbeheer levert duurzaam Hollands hout aan Stiho

Voor Stiho Magazine schuiven we vaak aan in de keet of op kantoor. Deze keer zitten we middenin de bossen van de Veluwe, bij Nunspeet. Daar ontmoeten we Kasper Broek van Staatsbosbeheer.

Diep in het bos, een stuk van de fiets- en wandelpaden af, is af en toe een flinke plof hoorbaar. Het geluid van een boom die wordt omgezaagd, legt Kasper ons uit. Hij is verantwoordelijk voor de afdeling Hollands hout bij Staatsbosbeheer. Onder dit label levert Staatsbosbeheer hout aan de groothandel, waaronder Stiho. “Sinds de oprichting van Staatsbosbeheer in 1899 is het onze opdracht om bossen ‘tot duurzaam nut te brengen’. Dat betekent dat er altijd al bomen werden geplant en geoogst. Zo heeft Staatsbosbeheer veel hout geleverd voor de mijnbouw in Limburg.” Aanvankelijk werden de stammen door boswachters en opzichters verkocht aan de plaatselijke rondhouthandel, die het doorverkocht aan de industrie. Eind jaren 90 van de vorige eeuw werd de verkoop gecentraliseerd en ging Staatsbosbeheer grotere partijen hout rechtstreeks aanbieden aan de houtverwerkende industrie, zoals zagerijen, de OSB-platen- en MDF-industrie, de papierindustrie, emballage en enkele specifieke branches.

Laagwaardige toepassing voor hoogwaardig hout

Staatsbosbeheer ontdekte toen dat grote hoeveelheden van het kwalitatief goede rondhout vaak werden verzaagd tot planken voor laagwaardige toepassingen zoals pallets. “De zagerijen konden dit hout nergens anders kwijt, de markt was nog niet klaar voor een ander gebruik ervan. Omdat we geloofden dat dit anders kon, pakten we het hout na de zagerijen op en brachten het verder in diverse markten. In 2014 hebben we het label Hollands hout eraan gekoppeld. Met Hollands hout zorgen we ervoor dat kwalitatief hoogwaardig hout wordt gebruikt voor geschikte toepassingen én we laten het publiek zien dat we iets moois maken van de gekapte bomen.”

Verantwoord bosbeheer

Neemt de hoeveelheid bos niet af door de houtkap? “Nee hoor, bos blijft bos,” vertelt Kasper. Hoe kan dat, als een boom er tientallen jaren over doet om meters hoog te worden? “Dat komt doordat de generaties voor ons óók bomen hebben aangeplant. Wij doen dit op onze beurt voor de generaties na ons. Bovendien oogsten we niet zomaar een heel stuk bos, maar voeren we tussentijdse dunningen uit. Door de ontstane ruimte na een dunning krijgen andere bomen meer licht om te groeien. Vóór elke oogst controleert de boswachter of er beschermde planten- en diersoorten in dat deel van het bos zitten. Zo ja, dan kappen we elders, of werken we eromheen. Ook in het broedseizoen, van 15 mei tot 15 juli, is de houtoogst beperkt.

Staatsbosbeheer is sinds 1998 FSC®-gecertificeerd. Dit keurmerk garandeert dat het hout uit duurzaam beheerde bossen afkomstig is. Een voorwaarde is dat er niet meer hout wordt geoogst dan er bijgroeit. Kasper: “Gemiddeld oogsten we elke werkdag 50 vrachtwagens met stammen uit het bos. Tegelijkertijd groeien er elke werkdag weer 70 vrachtwagens aan hout voor terug.”

Het hout dat Staatsbosbeheer levert komt uit heel Nederland. “We hebben 240.000 hectare terrein in beheer, waarvan 90.000 hectare bos. Stiho neemt van Staatsbosbeheer met name Lariks en Douglas af, maar uit de Nederlandse bossen komen ook houtsoorten als Amerikaans eiken, essen, esdoorn, beuken en populier. “Lariks en Douglas worden steeds populairder als gevelbekleding. Lariks heeft een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding en is prima buiten toe te passen.” Het meeste lariks dat Stiho afneemt, komt uit Drenthe. Douglas vind je veel op de Veluwe.

“Kennis is essentieel”

Kasper: “Voor de verkoop van Hollands hout zijn partners als Stiho essentieel. Wij zitten regelmatig aan tafel met architecten, de voorschrijvers. En Stiho met de aannemer. Stiho snapt dat je bepaalde houtkwaliteiten voor bepaalde toepassingen gebruikt en weet hoe een houtsoort zich na tien jaar in een toepassing houdt. Verder kijken dan de oplevering – want bij oplevering ziet álles er mooi uit. Kennis van hout is ontzettend belangrijk. Pas dan bied je echte meerwaarde voor je klant.”

“Ik denk dat mensen zo begaan zijn met bomen, omdat een boom ongeveer zo oud wordt als een mens, en dat is begrijpelijk. Wij zeggen weleens: ‘boompje groot, plantertje dood’. Maar als je houtproducten wilt gebruiken, dan moeten er wel bomen voor gekapt worden. En wat is er mooier dan werken met duurzaam hout uit onze eigen achtertuin? Eigenlijk is een groentetuin hetzelfde principe, alleen duurt het bij ons wat langer.”

Ketens langer maken

Bij Staatsbosbeheer onderzoekt Kasper nu of hout dat nu nog naar de emballage gaat, kan worden ingezet voor bouwtoepassingen. “Daarmee maak je de ketens langer. Een pallet heeft een omlooptijd van pakweg zes jaar. Als je hetzelfde hout in kruislings verlijmd hout in de bouw zou kunnen toepassen, gaat het tientallen jaren mee. En als het op de juiste manier wordt verwerkt, is de kans groot dat het later weer wordt hergebruikt. We kijken nu of we inlands hout hierin kunnen toepassen.