Materiaal met een verhaal
In 2050 moet de bouw voor 100% circulair zijn. Daar is veel kennis voor nodig, want circulair bouwen vraagt om een andere werk- en denkwijze. Dat blijkt wel uit het pilotproject van de Gemeente Utrecht voor een kleed/douche-gebouw in Lunetten. De Utrechtse aannemer Van Zoelen heeft dat project in uitvoering, Stiho heeft een deel van de circulaire materialen geleverd. “Circulair bouwen is echt anders, niet duurder en veel leuker”, vindt projectleider Ruud Nieuwenburg.
Voor de Gemeente Utrecht staat duurzaam bouwen en daarmee het opdoen van nieuwe kennis hoog op de agenda. Om dit te stimuleren is de gemeente een ‘pilot circulair bouwen’ gestart met dit project bij Sportpark Lunetten. Het kleedgebouw moet circulair, energieneutraal én duurzaam worden en is tegelijk bedoeld als project waarvan geleerd mag worden. “We leren hier inderdaad elke dag meer over de specifieke dingen waarmee je te maken krijgt rondom circulair bouwen”, zegt Richard Cozijnsen, werkvoorbereider bij Van Zoelen. We spreken hem en Ruud Nieuwenburg, projectleider Urban Mining bij Stiho op de bouwplaats in Lunetten.
Experimenteren en leren Richard vertelt: “Het leerproces begint al bij de aanbesteding. Normaal gesproken werken we van een ontwerp en weet je precies waar je aan toe bent. Nu kregen we eigenlijk alleen het doel ‘zo duurzaam mogelijk’ mee en was het aan ons om verder te bepalen hoe we daar invulling aan gaven. We experimenteren hier dus veel en daar leren we een hoop van. Bij de aanbesteding bijvoorbeeld hebben we uiteraard een GPR (Gemeente Praktijk Richtlijnen) en MPG (Milieu Prestatie Gebouwen) berekening gemaakt en de materialen geselecteer waarmee we onze ambitieuze plannen waar konden maken. Maar tijdens de bouw kom je ook weer alternatieven tegen die eveneens invloed hebben op de waardes. Zo zijn we met duurzame ‘ClickBrick’® gaan bouwen - ‘gevelstenen’ die je ook weer kunt demonteren en hergebruiken. Die bleken weer invloed te hebben op de GPR en MPG waarden, zodat we terug moesten naar de installateur om te overleggen over de gevolgen voor de eerder geplande installatie.” Ruud vult aan: “Ook de regels rondom het Bouwbesluit zorgen ervoor dat je somsmoet improviseren. Zo gebruiken we hier deuren uit een oude GGZ-instelling. Die zijn lager dan tegenwoordig in het Bouwbesluit verplicht is, dus hebben we aan al die deuren een extra stukje gezet. Dat maakt het uitdagender en vaak leuker voor de mensen op de bouwplaats: je moet anders denken en erken dan als je alles met standaard voorgeschreven materiaal bouwt.”
Kledinghaakjes van de NS
Circulair bouwen is vooralsnog best een investering, in tijd en geld. Maar het is een onomkeerbare ontwikkeling. De overheid stuurt in regelgeving en aanbestedingen aan op versneld circulair bouwen. Aannemers zien ook dat ze in deze ontwikkeling mee moeten en willen dat ook. Ruud daarover: “Er ontstaat vanzelf een markt en dan volgen automatisch ook de duurzame materialen, die qua prijs straks concurrerend zullen zijn met normale materialen. Het is alleen een kwestie van tijd. Die materialen zijn prachtig, ze hebben allemaal een verhaal. De bankjes in
de kleedkamer hier zijn gemaakt van 380 meter trapleuning uit een oude GGZ-instelling, de deursloten komen uit een ziekenhuis, de kledinghaakjes zijn afkomstig uit oude NS treinstellen – dat is toch mooi?” FSC®-hout uit de stad. Hoe staat het met het aanbod van circulaire materialen bij Stiho? Ruud: “Ons aanbod groeit. Maar een deel van het hout dat we ‘oogsten’ uit oude gebouwen heeft direct al een nieuwe bestemming en komt dus niet echt in het assortiment terecht. Dat zal in de loop van de tijd veranderen als het aanbod groeit. Dan zul je zien dat Stiho FSC®-hout levert dat niet uit het bos, maar uit de stad afkomstig is – geweldig toch?”
In de genen
Van Zoelen en Stiho werken al lange tijd intensief samen. Richard: “Voor de meeste materialen wisselen we best vaak van leverancier, maar hout halen we eigenlijk altijd bij Stiho. Ze denken goed met ons mee en leveren goed materiaal. Zo hebben we een vertrouwensband opgebouwd waar we zeker nu met het circulair bouwen veel profijt van hebben. We zijn op dit gebied nog veel aan het ontdekken en uitvinden en daar heb je de juiste partner voor nodig. Stiho en Van Zoelen zitten op dezelfde golflengte: steeds verder bouwen aan een circulaire toekomst. Die instelling zit bij ons en bij Stiho in de genen.”